Giải pháp y khoa cho da tăng sắc tố sau viêm hiệu quả

“Thu đi để lại lá vàng, mụn đi để lại muôn vàn vết thâm”. Mụn trứng cá là bệnh lý rất thường gặp, gây nhiều ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bên cạnh những dạng mụn trứng cá đang hoạt động, tăng sắc tố sau viêm do mụn trứng cá hay còn gọi là thâm mụn cũng gây ảnh hưởng không kém đến người bệnh. Cùng tìm hiểu cách điều trị tăng sắc tố da  nhé.

Tăng sắc tố sau viêm là gì?

Tăng sắc tố sau viêm (postinflammatory hyperpigmentation – PIH) là chứng tăng sắc tố mắc phải ở lớp thượng bì hoặc lớp bì xảy ra sau khi da bị viêm hoặc bị tổn thương. PIH có thể gặp ở tất cả các loại da, tuy nhiên PIH gặp nhiều hơn ở những làn da sậm màu có loại da fitzpatrick từ IV đến VI do tăng hoạt động của các tế bào hắc tố trong da. PIH thường biểu hiện bởi các dát và khoảng sậm màu, cùng vị trí với tổn thương ban đầu của da. Tiếp xúc với tia cực tím có thể làm trầm trọng thêm PIH.

Bệnh học của tăng sắc tố sau viêm

Tăng sắc tố sau viêm là kết quả của việc sản xuất quá mức, giải phóng melanin bất thường sau phản ứng viêm. Quá trình này bắt đầu với việc oxy hóa acid arachidonic để tạo ra eicosanoid bao gồm các chất trung gian hóa học. Prostaglandin, leukotriene, các cytokine, các gốc oxy tự do… được giải phóng trong quá trình viêm kích thích hoạt động sản xuất melanin của các tế bào hắc tố.

Đặc biệt, leukotriene C4, leukotriene D4, prostaglandin E2, histamine và thromboxane B2 đều được chứng minh có đặc tính kích thích tế bào hắc tố trong những nghiên cứu in vitro. Khi càng tổng hợp nhiều melanin, càng có nhiều sắc tố được phân phối tới các tế bào sừng. Cường độ của phản ứng tăng hoạt động tế bào hắc tố có tương quan với mức độ và thời gian của quá trình viêm.

Nguyên nhân da bị tăng sắc tố sau viêm

Nguyên nhân thường gặp nhất dẫn đến da bị tăng sắc tố sau viêm là mụn trứng cá, gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Một số bệnh lý da khác có thể dẫn đến tăng sắc tố sau viêm là viêm da cơ địa, vảy nến, lichen phẳng, viêm da tiếp xúc… Ngoài ra, tăng sắc tố sau viêm còn có thể do các yếu tố ngoại sinh như vết thương, bỏng…

Điều trị tăng sắc tố sau viêm

Thuốc thoa tại chỗ

Các phương pháp điều trị tại chỗ làm giảm sắc tố dư thừa, ngăn chặn sự hình thành sắc tố mới, đẩy nhanh tốc độ thay đổi tế bào da. Hydroquinone, acid kojic, retinoid, acid azelaic là các chất có cơ chế tác động làm mờ sắc tố dư thừa, ngăn chặn sự hình thành sắc tố mới trong khi retinoid sẽ thúc đẩy sự thay mới các tế bào da.

Hydroquinone

Hydroquinone thường được sử dụng để ức chế sự hình thành sắc tố bằng cách hoạt động như một chất ức chế tyrosinase, là enzyme quan trọng tham gia vào quá trình tổng hợp melanin. Hydroquinone còn ức chế tổng hợp DNA/RNA, phá hủy các tế bào hắc tố và thoái hóa các melanosome là các tế bào sản sinh melanin. Thuốc bôi này được coi là tiêu chuẩn vàng trong điều trị rối loạn tăng sắc tố và thường được sử dụng như điều trị đầu tiên cho PIH.

Retinoid

Retinoid tại chỗ bao gồm tretinoin, tazaroten và adapalen thường được sử dụng để điều trị các rối loạn tăng sắc tố, bao gồm cả PIH. Retinoid ức chế tyrosinase, kích hoạt quá trình apoptosis (chết tế bào theo chương trình) của các tế bào sắc tố và tăng tốc độ luân chuyển tế bào thượng bì. Tuy nhiên cần thận trọng trong việc sử dụng retinoid vì nguy cơ kích ứng da (ban đỏ, khô, tróc vảy) có thể dẫn đến tính trạng PIH trở nên tồi tệ hơn.

Azelaic acid

Azelaic acid là 1 acid dicarboxylic có vai trò trong việc điều trị các tình trạng bệnh đa dạng vì đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm, giảm sừng hóa và làm giảm sắc tố. Azelaic acid ức chế tyrosinase, các enzyme ty thể, ức chế tổng hợp DNA và protein, từ đó dẫn tới giảm hình thành sắc tố.

Mesotherapy

So với việc chỉ bôi thoa bề mặt, nhiều người tìm đến các phương pháp đưa thuốc vào trong da bằng liệu pháp tiêm vi điểm mesotherapy. Các hoạt chất thường được sử dụng trong PIH bao gồm tranexamic acid, vitamin C, glutathione hay PRP.

Laser và ánh sáng

Với phổ hấp thu rộng của melanin (250-1200nm), việc áp dụng các thiệt bị năng lượng ánh sáng vào quy trình điều trị PIH trở nên dễ dàng hơn để chọn lựa. Tuy nhiên, hiệu quả laser trên melanin còn phụ thuộc vào phân tử hemoglobin vì hiện tượng cạnh tranh hấp thụ tia laser. Vì vậy, bước sóng có hiệu quả cao nhất cho phân tử melanin là khoảng 600–1100nm.

Tóm lại, tăng sắc tố sau viêm do mụn trứng cá là vấn đề da liễu thường gặp ở những người có làn da sậm màu như làn da châu Á. Để phòng ngừa tăng sắc tố sau viêm do mụn trứng cá điều quan trọng nhất là phải điều trị tình trạng mụn viêm ngay từ sớm. Nếu đã có thâm mụn, tùy theo mức độ và tình trạng da hiện tại, Bác sĩ Da liễu có thể lựa chọn thuốc bôi tại chỗ, mesotherapy, peel da hay các liệu pháp laser và ánh sáng.
Xem thêm: peel da bị tăng sắc tố

Phòng Khám Da Liễu Doctor Acnes:

• Địa chỉ: 283/34 Cách Mạng Tháng 8, P.12, Q.10, Thành phố Hồ Chí Minh.

• Hotline: 07 0838 0878.